“Tempi che sono.. /Zeiten wie diese…/ Kohē që janë…”

Sapo ka dalë  nga shtypi prej shtëpisë botuese Terra d’Ulivi ( 2021, Itali)  botimi i ri i autores Gentiana Minga. Libri i dedikohet Anthony-it, një djali të  vogël pesë vjeçar prej Sierra Leones, që u gjënd, i vetmuar e thuajse i ngrirë, një mëngjes të ftohtë  nëntori  të 2017-ës nga oficerët e policisë hekurudhore  të Breneros, në kufi me Austrinë, në tentativë  për të  kaluar kufirin.  
Vëllimi, që përbëhet prej katër ciklesh : Për Anthony, Marshi i vëndasve,  Jehona e foshnjes e Kohë që janë, është shkruar në tri gjuhë, italisht, shqip e gjermanisht. Gentiana Minga ka lindur në Durrës më 1971. Ka botuar mes të tjerash : Autopsia e shkatërrimit ( 1993, Europa, Tiranë, tregime) ; Zonja e Shkodrës ( poezi, Florimon, Tiranë,2003; Ciao mamma, un saluto da Bolzano (poezi, Terra d’Ulivi, Itali, 2017; Tempi che sono/ Zeiten wie diese/ Kohe qe jane -( poezi, Terra d’Ulivi,Itali, 2021). Pjesë të krijimtarisë së saj janë përfshirë në antologji të ndryshme e janë përkthyer e botuar në spanjisht dhe gjermanisht. Bashkëpunon me revista të ndryshme letrare.  
 
***
 
Ad Anthony

Një

Kohët janë gjithmonë të drejta

e shtegtari im po më nxit

që të shkoj Entheos, me hare.

Ta palos në katërsh kohën që u krye.

Do të na kryqëzohen bebëzat e përmalluara

kur të fërshëllëjë me duf treni

mbi dritaren e tjetrit.

Do të largohemi përtej trupave tanë vertikal.

Ca jetë mbarështrohen kur u vjen fundi.

Njeriu është i plogët për të qënë i lumtur. Copë mishi e flashkët.

Janë kohët që janë…

Unë vetë e shoh veten të paplotë kudo

ku u linda e për ku shkoj, grua dhe e huaj,

fole merimange, kashtë mbi fusha armike.

Akrep i rrethuar nga flakët në strofullën

që e kujtoja timen.

Po stërvitem mos të kem frikë.

Po stërvitem mos të kem frikë

nga ajo që ndjej:

ngecur në vënd

poshtë ndonjë hijeje,

e kujdesshme si një hardhucë.

Asnjë hap para. Asnjë mbrapa.

Unë pres e çelin lule.

Sy e buzë të bardha fildishi.

E harlisen kërcellat,

gojët ninullojnë vargje

të hutuara e të trazuara lulet

e hutuar dhe e trazuar gjuha.

Dy

Iknim prej rrënojave të “Një për të gjithë e të gjithë për një”.

Tanët mund të kenë zgjedhur gabim

në udhëkryqe.

Tani, mjerisht, në këtë situatë të re

kujdesemi për lehen tonë.

E kemi për zemër

e përkujdesemi për sythat e dherat.

Zgjeruam shtëpitë.

Dhomat me dysheme të lëmuara,

dritaret kanë xhama të fortë.

Njerëzia dashurohen e puthen.

Flenë mbi dyshekë të lartë,

e kujdesen për çarcafët e nënkresat.

E bëjnë fëmijë, qumështorë që të luajnë mëndsh.

Merakosen për fëmijët e tyre.

Sikur një ditë të na duhej të luftonim e të fitonim,

fitore kalimtare dhe e harruar në çast,

përtej gjëmimeve të lodrave,

britmave që çojnë peshë zemrën,

pas trumfit të përbashkët,

shpesh, njëriu mbetet fillikat.

Ti bë që kjo mos të jetë prag i makthit tënd,

e do të fitosh urtësi

në të gjitha humbjet. 

Tre

U bë kohë që nuk shoh luledelet.

Të gjitha lëndinat janë në anën tjetër,

ndërsa unë shfaqem këtu si përherë

më dymbëdhjetë e dyzet,

ku gjithçka ujëzohet pas shëtitores Hikmet,

tek përshkoj udhë e rrugica që më çojnë për në shtëpi,

pa mundur të krijoj një lëvizje të re

që të mos jetë katrore, e drejtë, vezore.

Dikur, çdo mes natë, diçka

më urdhëronte të zgjohesha e të drejtohesha për nga ballkoni.

Si për t’u nisur për në një ishull të largët,

për t’ju afruar mëdyshasi breshkave të vogla e detit.

Si të doja të kërkoja nëpër ujëra

binjaken time të urtë,

atë që kam dashur të jem.  

Katër

Mbrëmjen e gushtit, aloja ime, dhuratë e papritur,

harlisej njomëzake. Diçka e kuqe, trup i qiellit,

një sy regëtues, dukej si rastësi

mbi çatinë e bujtinës.

Krahu i epërm i Colle-s vezullonte mbi buzë të shpatit

me shtëpitë e çatitë përbrënda të freskuara nga rrebeshi,

ndërsa sakaq, nëpër rrugë, shpatulla u shfaqën,

koka të zeza e flokëkaçurrele.

Njëqind të tjerë vdiqën dje… i fola vetes,

të gjithë të zinj

Mund të ishte ndryshe po të shkonin njerëzia

në barkën e Sciacca-s.

E të shihnin kapitenin Giarratano në ujërat e Maltës e peshkatarët,

mëngëpërveshurit që hedhin rrjeta e peshkojnë ikanakët

me sy të shpuar nga dy bishtukë.

Mes syve të kuq si të lemurëve, vagullimeve diellore mbi tëmtha,

e atyre që ja dalin ta kalojnë detin të pacënuar,

do t’i vënë re! Oh, patjetër do t’i vënë re

trupat që dalin prej thellësive

si delfinë të helmuar,

përmbys me qerpikë mbi valë,

ose të kthyer në ajër, me barqe të shtendosura.

Ti vije kapur pas një treni, mall prej kufijsh me dëborë!

Oh, Anthony, i vogli Anthony, je nga të shpëtuarit!

Kristal i agimit të nëntorit e pistil lulëkuqesh,

je nga të shpëtuarit!

Për fatin tënd ogurmirë është gjumëzhegu i ri e shtrati,

ura e ngrohtë e prekja jote mbi brymë të mollëve.

Veç dije që mes nesh

ka nga ata që janë

më të brishtë

se një gjeth mështekne.

Pesë

Shpesh, do të vësh re njerëz

tek heqin tinëz bukë nga pjata e dikujt tjetër,

pasi ky, i ngopur, të jetë çuar.

Shumë prej nesh bëjnë gjëra që nuk duan t’i bëjnë.

Madje edhe ai që në emrin tënd, me fjalë bindëse,

të gjitha të shenjta, të gjitha me mënd

armatosur me kryq mbi gjoks,

o me  gjysëm hënë jeshile,

o me drapër e çekiç,

arrin majën e lakmuar.

Si ai që i duhet vetëm të fusë duart në xhepa,

të vëzhgojë sheshin nga dritarja, si të ishin pronë e tij

ata që aty shkojnë e vijnë të pambrojtur

me kafkën delikate,

nën peshën e një lufte të padukshme,

e shpërndarë përditë.

Hapërdarë në ajër dhe e frymëmarrë.

Thuajse e paqtë në gjatësi

e shtrirje.

Thuajse e paqtë, Zoti im!

 Urimi im, i hajthëm sa një vjollcë,

i fortë si  tel me gjëmba,

ka kufij të mirfilltë, e shpreson

që ti të jesh i lehtë, thuajse freskia

që qeton zagushinë mbi zhavorr e zift,

ose në mbrëmje

kur bulkthat e fushës klithin.

Gjashtë

I.

Ajo ishte si unë, kudo e paqetë, e ngjashme

me një ketër idhanak.

Krijuar, si miliarda gjëra,

për një qëllim të panjohur,

për të mendoja si për një bishë.

I druhesha siç i druhem kobrës.

Besnike e përkushtuar,

ose armike e zellshme.

Aleate kurreshtare,

me sy natësor e të merakosur, dukej

sikur donte të ishte unë.

Jo për pak e për lojë,

jo për të marrë e për të falë dashuri,

por për të zotëruar krahun e harkëtarit.

Nuk ja kisha besën.

Veçse më vonë i vura re

edhe njollat e mia.

As më shumë e as më pak se të tjerë.

Krejt të ndryshme hera herës. Mendova se po vdes.

Po të mos e kisha vendosur të mbijetoja

me ndërgjegjen e re

do kisha vdekur patjetër.

II.

Tjetra është gruaja që këndon,

e padije shpërhap rrezet e saj të mira

prej kaçurrelash korb të argjënduar, nga supe kodrinore

e nga goja e kuqe rubin, e çelur

si zemër e kthyer përmbys. Asnjë fundërrinë nga mendime moçalore

mbi faqet e sytë vjeshtor.

Mjafton që të shfaqet vetëm si lëkurë,

vetëm si tingull o vetëm si dorë,

që të ngazëllojë shpirtërat

që banojnë trupat pa i zotëruar.

Njoh të tjera zemërbuta me bijtë e tyre,

me bij nënash të panjohura,

me bijtë e atyre që i kanë kundërshtarë.

Që të lirohen prej zinxhirësh mrekullitë e ndrydhura,

të padukshme në gjëndjen e tyre veçmas,

ndonjëherë, Anthony, mjafton

që të shpërfillet gjaku,

jehona e viseve të lindjes.

Shtatë

Ujisja dikur tre lulet e mia,

e bëhesha thikë e mprehtë.

Errësira ime bëhej liqen, ku unë shkoja e notoja,

si i burgosuri në birucë që noton në liqenin e tij,

e në qiellin e tij fluturon.

E nën diellin e tij ngrohet.

Mbërrinte pastaj agimi, i vërteti.

Krahët e mi dy ngjala në qafën e tij të purpurt.

Buzët e mia mbi gojën e tij të kulluar.

Gati për t’u bërë këpucë, lugë,

këmbët që besimtari lan

para se të shkojë në xhami.

E kujt i vlen pra, të mbushë lot në liqenin e lotëve?

Ti pra ndiqi

ata që shkojnë për pyje të egra

e që u hipin maleve,

që përgjojnë kamoshët e ujqërit, gjuhët e kuqe e dhëmbët,

kur çapëlojnë pretë,

e kur fërkohen shkrepave

kthyer në shpinë.

Ndiq të zellshmit e palodhur,

ata që përpiqen për pak paqe të vërtetë

që të zgjasë. E ata që bëhen  pemë

ku  të mbështetet shpina, e zemra,

e armët.

Edhe ti ashtu.

Ata,

pemë.

Me rradhë.

Tetë

Tha: O Zot, kjo unë, që shpesh rikrijohet,

mjerisht, e gërvishtur, ka frikë të ardhmen,

gabimet që ribëhen, të vetes e të dashurve të saj.

Kjo unë ka pak mëshirë për mua.

Ndonëse, së fundmi, lëviz në terr

si të lëvizte në dritë,

pa e ndjerë humnerën.

Tha: Bë që të kem guxim kundër të keqes së beftë.

Kur pema më bëhet armike e armik thoi i këmbës.

Më bë burrë – grua, fshikëz mëndafshi.

Ki kujdes për miqtë që kurrë nuk më braktisën.

Balli im ku nëna  mbështeste buzët e saj të holla

e gishtat e saj njomnin me akull, kishte nevojë për një frymë

të gjatë.

Shpresat e mia të vogla zbresin e ngjiten në mua.

Të  mëdhajat presin jashtë meje.

Tha: Dikur shkoja në paqe me shoqet.

A shkojmë të shohim kur lulëzojnë hurmat?

Kthehemi vonë.

Çuni i shisheve mbledh shishe

përballë dyqanit të peshkut.

Do ta mallkojë pijaneci i lodhur.

Tha: Ndoshta është koha që të përpiqem e lehtë.

Zanafillë në dritën e parë.

Më mirë do bëhemi.

  • cikël i shkëputur nga vëllimi “ Tempi che sono/Zeiten wie diese /Kohë që janë” ( Terra d’Ulivi, Itali, 2021)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked

{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}

Gjithashtu mund t'ju interesojnë

Ta themi këtu… midis nesh!
Teatri si maqineri e propagandës politike (II)
Historiku i revistave si historishkrim i kulturës kombëtare
Teatri si maqineri e propagandës politike (I)
Historia shqiptare, çfarë mbahet e fshehur në arkivat e Stambollit
Luljeta Lleshanaku merr titullin e laureates: E vështirë të impresionosh lexuesin shqiptar!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked

{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}