Të shtunën u hap në Shkodër ekspozita “Gulagu Evropian”, një bashkëpunim i shteteve ish-komuniste të Evropës Lindore, përfshi edhe Shqipërinë, të cilat janë anëtarë të organizatës së quajtur Platforma Europiane e Kujtesës dhe Ndërgjegjes. Ekspozita u vendos në Muzeun e Dëshmisë dhe Kujtesës.
Ekspozita “European Gulag” tregon historinë e harruar të rrjetit të kampeve në stil sovjetik, të ndërtuar në Europën Qendrore – Lindore, pas Luftës së Dytë Botërore. Në Europë, kishte rreth 800 kampe dhe 1.5 milionë të burgosur. Kjo ekspozitë u mbështet nga Platforma Europiane për kujtesën dhe Ndërgjegjjen.
Ekspozita përbëhej nga tre komponentë: një histori e shkurtër për kampet e punës (Gulagët) në secilin vend; profile viktimash të komunizmit; dhe profile të persekutorëve.
Rëndësia e ekspozitës qëndron në bashkëpunimin e vendeve që vuajtën regjimin komunist, kurse mundësia e ekspozimit të krimit komunist të kampeve të punës ishte shumë e kufizuar, për shkak të hapësirës, dhe vlera e saj është simbolike.
Në hapjen e ekspozitës mbajti një fjalë kryetari i Platformës Europiane të Kujtesës dhe Ndërgjegjes Marek Mutor, drejtori i Institutit të Studimeve për Krimet dhe Pasojat e Komunizmit, Çelo Hoxha, Tomas Milo, historian, nga Instituti i Kujtesës Historike, Estoni.
Ditët e Kujtesës është një aktivitet disa ditor i cili organizohet nga Instituti për Media dhe Kulturë, me mbështetjen e Fondacionit Konrad Adenauer, dhe në bashkëpunim me shumë institucione dhe organizata të tjera, vendase dhe ndërkombëtare.
Më 18-28 shkurt, në kuader të Ditëve të Kujtesës, edicioni i tetë, Instituti i Studimeve për Krimet dhe Pasojat e Komunizmit, krahas institucioneve te tjera te kujtesës dhe shkencës, merr pjesë me disa aktivitete si ekspozitë, promovime të librave studimore, shkencore dhe memuaristike nga kolana e re, 2022.
***
Me poshte programi i ISKK ne Ditet e kujteses:
E marte, 21 shkurt
Hapja e ekspozites “FËMIJËT PAS TELAVE” (në Shqipërinë komuniste)
Vendi: Sheshi Skënderbej, Tirane
10:00-10:20: Fjalët përshëndetëse;
Çelo Hoxha, Drejtor i ISKK,
Jonila Godole, Drejtore e IDMC,
Gjergj Hani, Ish i burgosur politik
10:20 – 11:00 Prezantimi i ekspozitës
Brisejda Lala, Historiane, ISKK
Ekspozita “Represioni komunist ndaj fëmijëve” do të çelet për të përkujtuar represionin e ushtruar nga regjimi komunist tek fëmijët duke cënuar të drejtat dhe liritë e tyre. Kjo ekspozitë do të sjellë fakte të reja mbi bazën ligjore për internimin e fëmijëve bashkë me familjarët e tyre. Jetën në kampe internimi të rrethuar me tela sic ishte Kampi i Tepelenës, në mungesë të kushteve më minimale të jetesës, që binte në kundërshtim me propagandën e kohës dhe konventat ndërkombëtare të të drejtave të fëmijëve.
Kjo ekspozitë është një risi në vazhdën e studimeve për krimet e kryera nga regjimi komunist, pasi fokusi i saj janë të miturit dhe vihet re një mungesë e theksuar e literaturës dhe të dhënave që lidhen me këtë fenomen.
E enjte, 23 shkurt
PREZANTIMI I KOLANËS STUDIMORE TË ISKK
Vendi: Hotel Tirana International, salla “Abret”
10:00 – 10:15: Fjalët përshëndetëse
Tobias Rüttershoff
Drejtor i KAS, Tiranë
Çelo Hoxha
Drejtor i ISKK
10:15 – 11:45: Publikimet e ISKK për vitin 2022
“Enciklopedia e Viktimave të Terrorit Komunist”
ISKK & KAS
“Politikat e regjimit komunist në Shqipëri 1960- 1980”; Çelo Hoxha
“Raport për marrëdhëniet ekonomike të Shqipërisë me Jugosllavine”, 1945-1948;
Çelo Hoxha, Florin Zyberaj
“Dokumenta mbi Divizionin e Mbrojtjes së Popullit, 1945-1946, vol. I”; Florin Zyberaj
Revista Shkencore “Memoria”, Nr. 2; Punuar nga: Armanda Hysa
“Zërat e Kujtesës” Volumi VIII; Punuar nga: Luljeta Lleshanaku
“Platforma Sekrete e punës operacionale të Ministrisë së Mbrotjes”, Kastriot Dervishi
“Persekutimi i Klerit Musliman nën regjimin komunist (1945-1967”, Roald A. Hysa
“Përndjekja e Hajrie Mulletit: Stigma e një komedie”, Fatbardha Saraçi
“Dosja fomulare kategoria 2/A nr. 1594, për të dënuarin Bedri Blloshmi”; Bedri Blloshmi
“Kodra e Guxhave“ Tregime memuaristike”; Mark Alija
“Kthimi i borxhit të madh, Vol. 2”; Enver Memishaj-Lepenica
“Ekonomia Socialiste në Shqipëri (1945-1990): Ideologjia, dështimi dhe pasojat”,
Aktet e Konferencës Shkencore