nga Milazim Krasniqi
Diku në orën 8 mbase më thirri në telefon Sylë Hoxha, sekretar i Degës së LDK-së në Prizren. Ai me një zë të mbytur më tha se natën e kishin sulmuar bandat familjen e Eqrem Kryeziut, se ia kishin plagosur vajzën dhe Eqremin me gjasë e kishin vrarë. Ai më porositi që ta lajmëroja Nekibe Kelmendin për atë që kishte ndodhur në Prizren. Unë menjëherë e formova numrin e Nekibes. M’u lajmërua një zë gruaje, më tha se ishte e reja. Ajo me një zë krejtësisht të flashkët më tha shkurt se Nekibja nuk ishte në shtëpi, meqë kishte shkuar të informohej se çfarë po ndodhte me Bajramin dhe të dy djemtë, që i kishin arrestuar natën. Kjo për mua ishte si një bombë që të shpërthen në afërsi. Pas nja dhjetë minutash, deri sa unë ende nuk po vija në vete nga tronditja, më thirri im vëlla, Izedini. Edhe ai foli shkurt dhe me një zë të mbytur. Ai më tregoi se bandat serbe e kishin vrarë natën profesor Latif Berishën, kryetarin e Degës së LDK-së në Mitrovicë dhe Agim Hajrizin, njërin nga liderët sindikalistë të Kosovës. Pas kësaj informate, e kuptova që ishim në kurth. (…) Netët në shtëpinë e Namanit, ku qemë mbledhur më shumë se tridhjetë njerëz, ishin të trishtuara. Fëmijët dhe gratë flinin që të gjithë në bodrum, i cili ishte i parregulluar për banim. Ndërsa, disa nga burrat bënim njëfarë roje në katin e dytë të shtëpisë. Kishim një qifte dhe një pushkë M48 me disa fishekë. Vetë ideja që të bëhej ajo roje ishte pothuajse absurde. Nëse do të shkrepej ndonjë plumb ndaj forcave që do të mund të hynin në shtëpi, ashtu rrezikohej jeta e të gjithëve. Por, në aso rrethanash të rënda, duket se as vendimet që merren nuk janë plotësisht racionale. Në natën e 29 prillit, dy ditë para se të na dëbonin nga rruga Vellusha, unë po bëja vëzhgimin në katin e dytë të shtëpisë. Mund të ketë qenë ora rreth tre pas mesnatës. U habita pa masë kur pashë një grua të veshur me rrobe të bardha, e cila ecte përmes rrugës, maste me sy shtëpitë, nganjëherë ndalej për disa çaste e pastaj ecte sërish, por ngadalë e si duke kërkuar ndonjë gjë të humbur. Meqë dritat e rrugës ishin në funksion, e dallova qartë se ishte një grua e hollë, zeshkane, me flokë të shkurtra. Nuk ia kisha idenë se çfarë po bënte e çfarë po kërkonte ajo grua në atë orë nate, në kushtet e orës policore dhe të luftës. Por, më 30 mars 1999, kur ushtarë rezervistë dhe policë hynë edhe në shtëpinë e Ismailit e Selvetes, ku ne patëm kaluar dy netë më parë dhe na nxorën me dhunë në rrugë, duke na kërcënuar se do të na vrisnin nëse nuk dilnim për pesë minuta, e pata të qartë ecejakun e asaj gruaje. Ajo ishte pjesë e ekipit të policëve dhe ushtarëve që po na dëbonin, ajo po u jepte kuotat se deri te cilat shtëpi duhej të ndërhynin për atë ditë, meqë dëbimi ishte sistematik, nga shtëpia në shtëpi, lagje më lagje. Atë person e kam portretizuar më vonë në dramën time “Bryma e vdekjes”, duke e emërtuar “Gruaja Shurdhmemece”, një agjente e shërbimit sekret serb që bëhet edhe snajperiste dhe e vret një të ri të rebeluar në kampin e Bllacës. Roli i asaj gruaje në piketimin e shtëpive shqiptare që duhej të dëboheshin, (sepse në atë lagje kishte edhe shtëpi serbe, të cilat ajo natyrisht që i kishte markuar që të mos trazoheshin), është provë e një planifikimi të detajuar të dëbimit dhe të spastrimit etnik. Një eksperte e tillë, që i di shtëpitë e shqiptarëve e të serbëve, që planifikon me gjakftohtësi e me saktësi dëbimin, nuk mund të bëhet brenda katër-pesë ditëve, pas fillimit të bombardimeve të NATO-s ndaj caqeve ushtarake serbe. Nga shtëpia e Ismailit e Selvetes, ne na dëbuan pasditen e 30 marsit. Kur na nxorën nga oborri në rrugën Vellusha, ajo ishte e stërmbushur nga njerëz të dëbuar nga shtëpitë e mësipërme. Dëgjoheshin vaje e klithma të fëmijëve dhe zhurmërima e hapave të njerëzve që ecnin me kokë ulur, si të ishin të kurdisur të ecnin ashtu. Nga njerëzit që më ranë në sy menjëherë ishte Rexhep Boja. Ishte disa hapa para meje. Disa shtëpi nën objektin e Kryesisë së Bashkësisë Islame, në një shtëpi shpërthyen të qara fëmijësh e grash. Rruga që po na çonin ishte që të ktheheshim në të djathtë e të kalonin pranë shkollës “Vuk Karaxhiq”, na nxorën te xhamia e Çarshisë e prej andej rrugës Dogrijoll e tutje te Stacioni i Trenit. Policët e ruanin turmën në të dyja anët, me tytat të drejtuara në turmë. Dëgjohej vetëm zhurmërima e hapave dhe urdhrat e policëve të armatosur. Kur na futën në hapësirat e Stacionit të Trenit, aty duhej të prisnim trenat që do të vinin e do të na depërtonin dikah. Askush nuk e dinte se nga do të na depërtonin. (…) Kampi i Bllacës ishte një përvojë unike në jetën time. Aty pashë për së afërmi vuajtjen e thellë të mijëra njerëzve me jetë të shkatërruara. Kurrë nuk e harroj pamjen e një fqinjit tim, Misimit, mësimdhënës matematike në fakultet, të cilin e pashë se si po përpiqej të ngrinte një shator të vogël plastike, duke përdorur gurin si mjet pune. Po e qëllonte me atë gur një hu të vogël, i gërmuqur. Edhe pse po e qëllonte me tërë fuqinë e vet, huri nuk po hynte në dhe, meqë nuk e kishte mprehur dhe guri nuk ishte mjeti i përshtatshëm për atë punë. Pra, e pashë me sytë e mi se si një mësimdhënës universitar, kthehej në kohën e gurit, thënë figurativisht. Aty kam ndenjur me një këngëtar që qante dhe ishte i bindur se jeta e tij dhe e të gjithë neve ishte përfundimisht e shkatërruar dhe nuk ma vinte fare veshin kur i thoja se do të bëhej mirë. Në atë kamp ka vdekur profesori dhe patrioti i njohur, Ahmet Mumxhiu, të cilin e respektonim të gjithë në lagje po edhe në tërë Prishtinën. Aty e kam parë me sytë e mi një djalë të ri se si u çmend dhe nga afër e kam shikuar gjithë dramën e familjes së tij, deri sa vetë po përpiqesha ta ngrohja paksa Bubulinën, pranë një zjarri të ndezur në asfalt, sepse nga të ftohtit, nga pagjumësia dhe nga uria, faktikisht i ra të fikët dhe mezi u këndell. Aty kam ndenjur me kushëririn tim, Sejdiun, i cili kishte mbetur fillikat. Nuk e dinte as ku e kishte gruan, as djemtë, as rejat, as nipat as mbesat. Vëllezërit jo se jo. Me të ishin bërë bashkë në kampin e Bllacës djemtë e të vëllait, Kujtimi e Arbeni, ata kujdeseshin për të. Baci Sejdi pinte duhan tërë kohën, tundte kokën dhe mezi nxirrte zë. Aty kam takuar edhe motrën time të dashur, dadën Fatë me djemtë e me rejat, me nipat e mbesat, nën qiellin e hapur, disa ditë pa ngrënë e pa pirë asgjë. Edhe në atë vuajtje, ajo u përpoq të kujdesej për mua, më dha pak qumësht që u ishte gjetur dhe deshi të ma jepte xhemperin që e kishte të veshur, sipas saj që të mos ftohesha. Kampi i Bllacës ka qenë një kamp përqendrimi fashist, ku njerëzit i janë ekspozuar vuajtjes dhe vdekjes. Unë i përmbahem kësaj formule. (Fragmente nga libri im, “Sekretet që nuk i mori me vete Ibrahim Rugova”)
shenim autorit: Eshtë një datë e jashtëzakonshme: më 24 mars 1999 filloi operacioni i NATO-s për shpëtimin tonë dhe çlirimin e vendit tonë. Por, në të njëjtën datë filloi edhe operacioni i modelit nazist të “zgjidhjes përfundimtare”, duke na zhdukur e dëbuar nga Kosova. Ato vuajtje e atë tragjedi gjenocidi duhet ta tregojmë e mos ta harrojmë kurrë. Nuk duhet t’i fshehim pas rrëfimit për fitoren. Secili individ e secila familje duhet ta rrëfejë vuajtjen dhe tragjedinë që i ka ndodhë nga ai projekt nazist i Serbisë. Rrëfimin tonë duhet ta shndërrojmë në një libër të hapur, i cili do të lexohet deri në fundin e kohës. Nuk duhet ta lejojmë që pluhuri i harrimit të zbehë faqet e asaj tragjedie.